Dubbel veroordeeld

“Ik was wel weggegaan hoor”

“Maar waarom blijf je bij hem”

“Dat je het zover liet komen”

“Je kunt toch voor jezelf opkomen”

“Een klap kan gebeuren”

Elke vrouw die in een gewelddadige relatie heeft gezeten herkent één of meerdere van deze empathieloze zinnen wel. Uitgesproken door de mensen waar ze in eerste instantie iets van begrip en steun van had verwacht. Familieleden, vriendinnen, buren. Laat staan wat er op social media voorbijkomt. In de veroordelende houding schieten is nog te vaak de eerste reflex van mensen. Want geweld, tja dat overkomt alleen zwakke, onzekere vrouwen die niet voor zichzelf opkomen. Althans, dat houden we onszelf graag stiekem voor. Geweld meemaken is altijd iets van “de ander” en wij hadden het allemaal beter geweten en gedaan. Toch?

Deze veroordelende houding zit diep verankerd in de maatschappij. We zijn collectief verontwaardigd over het feit dat 1 op de 5 vrouwen in haar leven te maken krijgt met partnergeweld en iedere 8 dagen een vrouw sterft als gevolg van femicide (vrouwenmoord). Maar tegelijkertijd vragen we ons bij de moedige vrouw die zich durft uit te spreken af waarom ze is gebleven en veroordelen we haar. Met een meewarige blik die uitstraalt dat ze stiekem een beetje sneu en minderwaardig is. Ze ziet het. Ze voelt het. Vooral van andere vrouwen waar ze solidariteit van had verwacht. Vrouwen die vaak het hardst oordelen en zich graag als pick-me-girl laten gelden: “mij zou dit nooit overkomen hoor”. Vrouwen die andere vrouwen mede gevangen houden in het web van geweld, isolatie en uitzichtloosheid. Door de pleger te prijzen voor zijn rijkdom, uiterlijk of charmes: “maar hij heeft toch geld? Zo slecht zal hij niet zijn.” Door zich niet uit te spreken en te gaan staan voor een vrouw die geweld meemaakt. Als familielid, vriendin, buur of toevallige voorbijganger. Omdat kiezen voor de lafhartige weg gemakkelijker is dan zich uitspreken tegen onrecht.

Dubbel veroordeeld. Veroordeeld tot vaak jarenlang leven in een uitzichtloze gewelddadige hel. Een hel die ooit als een sprookje begon. Waarin hij haar overlaadde met aandacht en liefdesbetuigingen. Haar compleet inpakte en als een meesterstrateeg haar grenzen één voor één liet verdwijnen. Haar aan alles wat ze dacht en voelde liet twijfelen, totdat ze op een dag slechts een schim van zichzelf was en niet meer wist wie ze was en hoe ze ooit weer op zichzelf kon vertrouwen. Dat is wat partnergeweld met vrouwen doet. Het vernietigt stap voor stap en wist een persoonlijkheid volledig uit. Tegelijkertijd wordt ze veroordeeld door de maatschappij die haar nog te vaak ziet als een geval, een nummer, iemand die zichzelf maar moet zien te redden. Of, waargebeurd, van een professional krijgt te horen dat ze Allah maar moest vragen om hulp. Ook dat houden we onszelf graag voor: geweld is niet iets van onze poldercultuur vol redelijke en gemoedelijke mensen. Wij zijn het land van fatsoen. Geweld is iets van de zogenaamde machoculturen. Overzees hebben ze het niet voor elkaar. Wij wel hoor. En in dit sprookje leefden we samen nog lang en gelukkig.

De realiteit en onze praktijk laten wat anders zien. Partnergeweld komt in alle lagen van de samenleving voor. Ongeacht cultuur, leeftijd, opleidingsniveau, functie, woonplaats, religie. Overal. We herhalen het. Overal. En zolang we blijven denken dat partnergeweld alleen voorkomt onder minderheidsgroepen, onder zogenaamde “lage” inkomens, ons wentelen in victimblaming, blijven we wegkijken van het echte probleem. Het maatschappelijke en urgente probleem van geweld tegen vrouwen.

Het is 5 voor 12 en tijd dat we ons bevrijden van stigma’s over vrouwen die geweld meemaken. Het is tijd dat we niet slachtoffers, maar plegers gaan bevragen. Het is tijd dat we alle selectieve verontwaardiging omzetten in oprechte verontwaardiging, in actie komen voor vrouwen. En dat begint al door eens moedig aan die vrouw in je omgeving waarbij je een vermoeden van psychisch, fysiek, economisch of seksueel geweld hebt te vragen: “hoe gaat het écht met je? Hoe kan ik je hierin bijstaan?” Met een open, onbevooroordeelde en empathische houding. En door deze houding vast te houden op het moment dat je actief bent op social media.

Mildheid en menselijkheid. Het kost niets en redt mensenlevens. Wees de verandering die we nodig hebben.